uii wikipedia:
Operation Market Garden was de codenaam voor een Geallieerd offensief in september 1944, dat bedoeld was om vanaf de Nederlandse zuidgrens in een keer door te stoten naar Arnhem. Daarmee zouden dan alle grote waterwegen op weg naar het Ruhrgebied, het industriële hart van Duitsland, overgestoken zijn. Het bestond uit een grootschalige luchtlanding (Market) en een grondoffensief vanuit België (Garden) en was ontwikkeld uit een meer bescheiden plan met als codenaam Operation Comet.
De Britse veldmaarschalk Montgomery wist opperbevelhebber Eisenhower er van te overtuigen dat door deze verrassingsaanval de wanordelijke Duitse terugtocht uit Frankrijk kon worden uitgebuit om zo de afloop van de oorlog aanzienlijk te versnellen. Tevens zouden de Geallieerde troepen nu Duitsland kunnen bereiken, zonder dat zij zich door de gevreesde Siegfriedlinie heen moesten vechten. Deze linie was een zwaar bewapend bolwerk van bunkers en antitankobjecten. Hier doorheen breken was moeilijk en zou zeker veel levens kosten.
Het plan was in essentie als volgt: parachutisten diep in vijandelijk gebied inzetten, waar ze steden en vooral bruggen moesten veroveren, waarna de grondtroepen door de Duitse verdediging konden breken via de door de parachutisten vrijgemaakte corridor tot in Arnhem. Duitsland zou nog voor Kerstmis 1944 verslagen zijn.
Wonderbaarlijk zoveel als de twee grote oorlogen nog leven in ons dagelijks leven, de literatuur en poëzie. In de omgeving waar wij wonen ontkom je er niet aan. En er is altijd weer een nieuw verhaal, dat we nog niet gehoord hadden etc…
Vandaag 17 september, de dag van de geboorte van onze kinderen, oeff 34 jaar geleden! ik geloof niet dat ik dat vandaag nog gekund had… maar dat hoefde ook niet 😉
Vandaag ook de dag van de bevrijding van Groesbeek in 1944.
Het Nationaal bevrijdingsmuseum Groesbeek maakt daar veel werk van, een vrijwilliger van het museum heeft de dochter gevonden van een Amerikaanse piloot, die na zijn overlijden twee jaar geleden, zijn familie een doos met allerlei correspondentie naliet. Zij kwam met haar familie naar Nederland, en vanavond tijdens een mooi concert kreeg zij (voor even) het stuurwiel van de Dakota waarmee hij crashte tijdens operatie Market Garden. En komen wij toch weer met verhalen:
LEO VROMANÂ
VREDE
Komt een duif van honderd pond,
een olijfboom in zijn klauwen,
bij mijn oren met zijn mond
vol van koren zoete vrouwen,
vol van kirrende verhalen
hoe de oorlog is verdwenen
en herhaalt ze honderd malen:
alle malen zal ik wenen.
Sinds ik mij zo onverwacht
in een taxi had gestort
dat ik in de nacht een gat
naliet dat steeds groter wordt,
sinds mijn zacht betraande schat,
droogte blozend van ellende
staan bleef, zo bleef stilstaan dat
keisteen ketste in haar lenden,
ben ik te dicht en droog van vel
om uit te zweten in gebeden,
kreukels knijpend evenwel,
en ‘vrede’ knarsend, ‘vrede, vrede.
Liefde is een stinkend wonder
van onthoofde wulpsigheden
als ik voort moet leven zonder
vrede, godverdomme, vrede;
want het scheurende geluid
waar ik van mijn lief mee scheidde
schrikt mij nu het bed nog uit
waar wij soms in dromen beiden
dat de oorlog van weleer
wederkeert op vilte voeten,
dat we, eigenlijk al niet meer
kunnend alles, toch weer moeten
liggen rennen en daarnaast
gillen in elkanders oren,
zo wanhopig dat wij haast
dromen ons te kunnen horen.
Mag ik niet vloeken als het vuur
van een stad, sinds lang herbouwd,
voortrolt uit een kamermuur,
rondlaait en mij wakker houdt?
Doch het versgebraden kind,
vuurwerk wordend, is het niet
wat ik vreselijk, vreselijk vind:
het is de eeuw dat niets geschiedt,
nadat eensklaps, midden door een huis,
een toren is komen te staan van vuil,
lang vergeten keldermodder,
snel onbruikbaar wordend huisraad,
bloedrode vlammen en vlammend
rood bloed, de lucht eromheen behangen
met levende delen van dode doch
aardige mensen, de eeuwlange stilte voor-
dat het verbaasde kind in deze zuil
gewurgd wordt en reeds de armpjes opheft.
Kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen,
en herhaal ze honderd malen:
alle malen zal ik wenen.
Leo Vroman
Uit: Slaapwandelen (1957)
Â